Fijnstof: Een onzichtbaar gevaar voor longen, hart en bloedvaten

De Nationale Akademie der Wissenschaften Leopoldina vraagt extra inspanningen van de politiek op het gebied van milieu en gezondheid, voor het verder reduceren van de fijnstofbelasting in de lucht. Er zijn meer bronnen van fijnstof en de hierdoor ontstane schadelijke gevolgen voor de gezondheid zijn ernstiger dan tot nu toe werd aangenomen.

Over gevaarlijk fijnstof heeft iedereen het en dit in de meest letterlijke betekenis.

Bij fijnstofdeeltjes gaat het om in de longen binnendringende deeltjes met een diameter kleiner dan 2,5 µm. Hoe kleiner deze fijne deeltjes, des te dieper kunnen ze binnendringen in het lichaam en de organen. In bronchiën en longen veroorzaken fijnstofdeeltjes ontstekingen, bij kinderen wordt de longgroei vertraagd. De overige gevolgen van fijnstof zijn volgens Leopoldina hartinfarcten, beroerten, evenals een versnelde arteriosclerose. Ook in de hersenen zijn onstekingsprocessen waargenomen en dit wordt in verbinding gebracht met een snellere ontwikkeling van dementie bij ouderen en een vertraagde ontwikkeling van de intelligentie bij kinderen. Naast de ontstekingsreacties kan fijnstof ook op een andere wijze schade veroorzaken in de bloedcirculatie.

Al langer was het vermoeden van onderzoekers dat de fijnstofbelasting invloed heeft op het ziekteverloop bij COVID-19 patiënten, omdat fijnstof het immuunsysteem verzwakt en het longweefsel aantast. Dit wordt bevestigd door nieuwe onderzoeksresultaten van de gerenommeerde Oxford University, die in het vakblad "Cardiovascular Research" zijn gepubliceerd. Deze geven aan dat er een correlatie is tussen hogere fijnstofbelasting en een verhoogd risico te overlijden aan COVID-19. De wetenschappers hebben berekend dat gemiddeld 15 procent van de coronasterfte wereldwijd kan worden herleid naar de gedurende lange tijd door de slachtoffers ingeademde vuile lucht. De onderzoeksresultaten bewijzen dat de fijnstofbelasting een belangrijke factor voor heen hogere mortaliteit door COVID-19.

Volgens het actuele EMA-rapport "Luchtkwaliteit in Europa - rapport 2020" hebben slechts vier Europese landen fijnstofconcentraties die onder de strengere richtwaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) liggen. Duitsland hoort hier niet bij. In het rapport van het Europees milieuagentschap staat verder dat de fijnstofbelasting in het jaar 2018 circa 417.000 voortijdige sterfgevallen veroorzaakt in 41 Europese landen. De nieuwe EMA-analyse is gebaseerd op de meest actuele officiële gegevens over de luchtkwaliteit, die in 2018 door meer dan 4.000 bewakingsstations in heel Europa zijn gemeld.

"De EMA-gegevens bewijzen dat investeringen in een betere luchtkwaliteit een investering is in een betere gezondheid en productiviteit voor alle Europeanen.", zegt de directeur van de EMA, Hans Bruyninckx.

Luchtkwaliteit en COVID-19

Het rapport bevestigd bovendien dat een langdurige blootstelling aan schadelijke stoffen in de lucht ziekten aan hart, bloedcirculatie en ademwegen veroorzaken, die als risicofactoren voor een dodelijk verloop bij COVID-19-patiënten zijn bepaald. Het oorzakelijk verband tussen luchtvervuiling en de ernst van de COVID-19 ziekte is onduidelijk, dit vereist extra epidemiologisch onderzoek.